Türkiye Araştırmaları Enstitüsü’nün hazırladığı rapora göre 1 Kasım’da meclisteki partiler bazı illerde 300 ile 600 oyla milletvekilliği kazanıp, kaybedecek. Rapora göre AKP Samsun’da 400, MHP Amasya’da 600 oyla bir vekil fazla çıkarabilecekken, HDP Kocaeli’nde azalacak 700 oyla tek vekilini kaybedebilir.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Türkiye 1 Kasım seçimlerine giderken meclisteki 4 parti kendine göre en kritik illeri belirleyerek seçim bölgelerindeki çalışmalarının stratejisini değiştiriyor. Yurtdışında yaşayan Türk akademisyenler tarafından New York merkezli kurulan Türkiye Araştırmaları Enstitüsü (Research Instute on Turkey-RIT) ise hazırladığı raporla meclisteki 4 parti için en kritik 10 ili belirledi. Onur Altındağ ve Bert M. Azizoğlu’nun hazırladığı rapora göre bazı seçim bölgelerindeki çok küçük oy değişimleri partilerin çıkaracakları milletvekili sayıları üzerinde ciddi bir değişikliğe yol açıyor.
Karadeniz çok kritik
RIT’nin çalışmasında bulgular özellikle Karadeniz bölgesinde en ufak oy değişimlerinin bile AKP ve MHP’nin milletvekili sayılarını etkileyeceğini gösteriyor. Bu rekabet son dönemde iki parti arasındaki milliyetçilik yarışının da arka planını oluşturuyor. CHP ve MHP, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun büyük çoğunluğunda AKP ve HDP ile ciddi bir rekabet içerisinde olmayacak. Ege Bölgesi’nde Aydın ve MHP-AKP yarışının olduğu Balıkesir dışında milletvekili dağılımlarında bir farklılık oluşması ise beklenmiyor.
Ankara’da çekişme
Raporda İstanbul 3. bölgede AKP’nin milletvekili sayısını artırmasının kuvvetli bir ihtimal olduğu belirtiliyor. Ankara 2. bölgede ise hem CHP hem de AKP’nin, MHP karşısında bir milletvekili kaybetme şansı yüksek görülüyor. İç Anadolu’da ve Akdeniz’de Burdur ve Sivas dışında ciddi bir rekabet görülmüyor. Marmara bölgesinde milletvekili dağılımının değişmesi en muhtemel şehirler İstanbul, Kocaeli ve Kırklareli. Marmara’da en büyük çekişme yine AKP ve MHP arasında geçecek.
AKP’de seferberlik
Rapora göre AKP, Samsun’da 400, Bayburt’ta 600, Giresun’da 1.300, Gümüşhane’de 1.500 ve İstanbul 3. bölgede 1.600 fazla oyla bir milletvekili fazla çıkarabilecek. Ancak Amasya’da 600, Çankırı’da 1.200, Çorum’da 1.500, Muş ve Malatya’da ise yaklaşık 2 bin 300 oyla birer milletvekili kaybetmeye çok yakınlar. AKP’de Karadeniz bölgesi meclis aritmetiği için oldukça önemli gözüküyor. Aynı zamanda Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da HDP oyları düşerse bu da yine AKP’ye yarayacak.
CHP’nin Tunceli hesabı
Rapora göre CHP için milletvekilli kazanma ve kaybetme sınırları daha yüksek. Bu durumda CHP’nin vekil sayısını arttırması diğer partilere göre daha zor gözüküyor. CHP, Ardahan’da 2 bin 700, Tunceli’de 3 bin 600, İzmir 1. Bölge’de 3 bin 900, Niğde’de 4 bin 200, hiç vekilinin bulunmadığı Kahramanmaraş’ta ise yaklaşık 5 bin 200 oyla birer milletvekili fazla çıkarabilecek. Öte yandan eğer Erzincan’da bin, Sivas’ta 2 bin 400, Bilecik’te 2 bin 900, Aydın’da 3 bin ve Ordu’da 4 bin 700 oy kaybettiği takdirde bu illerdeki birer milletvekilini kaybedecek.
Samsun’da kritik 300 oy
MHP’de ise kritik seçim bölgelerinin çoğunluğunu Karadeniz’deki iller oluşturuyor. MHP Karadeniz’de en çok oy alan parti AKP ile kıyasıya bir yarış içinde. MHP’nin vekil kazanma ya da kaybetme sayıları ise CHP’ye göre çok daha düşük gözüküyor. Buna göre MHP aldığı oyu Amasya’da 600, Çankırı’da 1.200, Iğdır, Kocaeli ve Malatya’da yaklaşık 1.300 kadar arttırırsa bu illerden bir vekil daha meclise gönderecek. Ancak Samsun’da 300, Bayburt’ta 500, İstanbul 3. Bölge’de 900, Giresun’da 1.100 ve Gümüşhane’de yaklaşık 1.400 oy kaybederse meclisteki sandalye sayısı bu illerden azalacak.
Kocaeli’nde kıyasıya rekabet
HDP’de ise en kritik yer istifa eden eski AB Bakanı Ali Haydar Konca’nın milletvekili seçildiği Kocaeli. HDP, 7 Haziran seçimlerinde Kocaeli’nde yurt dışından gelen oylar sayesinde 1 vekil çıkarmıştı. Kaybetmesi ise MHP’ye yarayacak. Araştırmaya göre HDP, Muş’ta 2 bin 400, Batman’da 3 bin 100, Bingöl’de 4 bin 800, Aydın’da 5 bin 500 ve Hatay’da yaklaşık 5 bin 700 oy artışıyla sandalye sayısını birer arttırarak 3. parti olmaya çalışacak. Buna karşın Kocaeli’nde 700, Iğdır’da 2 bin 500, Ardahan’da 3 bin 500, Van’da 4 bin 300 ve Tunceli’de yaklaşık 4 bin 700 oy kaybıyla bu illerdeki birer vekilini kaybedecek. Ancak bu tabloya bakıldığında HDP’nin vekil kaybetmesi ve kazanmasının diğer partilere göre daha zor olduğu görülüyor.
NOT: Haberin 5 Ekim 2015 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/10-sehirde-vekillik-kolayca-degisebilir-870418-gundem/) okunabilir.