Hayata Destek Derneği’nin araştırmasına göre okula gidemeyen yaklaşık 500 bin Suriyeli çocuğun büyük bölümü ağır şartlar altında çalıştırılıyor. Rapora göre çocukların büyük kısmı haftanın 7 günü, günde 12 saate yakın çalışıyor ve iş yerinde fiziksel şiddet görüyor.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Hayata Destek Derneği’nin ‘Yoksulluk döngüsü ve Suriyeli çalışan çocuklar’ başlıklı çalışması Türkiye’ye gelen göçmen çocuklarının çok ağır ve zor şartlar altında çalıştırıldığını ortaya koydu. ‘Bu iş çocuk oyuncağı değil’ projesi kapsamında yapılan çalışmada Türkiye’de Suriyeli göçmenlerin en çok yaşadığı 3 il olan İstanbul, Şanlıurfa ve Hatay’da saha çalışması yapıldı.
500 bin Suriyeli çocuk okula gidemiyor
UNICEF’in yayınladığı rakamlara göre Türkiye’de 2 milyon 261 bin kayıtlı Suriyeli bulunuyor. bunların yarısından fazlasını yani 1 milyon 420 bin 340’ını çocuklar oluşturuyor. Bu çocukların arasından yaklaşık 850 bini okul çağında bulunuyor. Ancak yapılan çalışmalara göre yaklaşık okul çağındaki 500 bin çocuk eğitim hakkına erişemiyor.
İş yerinde dayak
Şanlıurfa’da yaklaşık 401 bin Suriyeli yaşıyor. Bu kişilerin yarısından fazlasını çocuklar oluşturuyor. Derneğin çalışmasına göre ailelerin yüzde 15’inde en az bir çocuk işçi bulunuyor. Okula gidemeyen çocukların yüzde 15’i çalıştığı için eğitim hakkına erişemiyor. Çalışan çocukların ise yüzde 11’i iş yerinde fiziksel şiddet ve istismara maruz kalıyor. Çalışan çocukların yaş ortalamasının 14 olduğu Şanlıurfa’daki Suriyeli çocuk işçilerin yüzde 33’ü gündelik duygusal istismar görüyor. Dernek yetkililerine konuşan bir veli, “Çalışan çocukların okula gitmesi imkansız. Çünkü ders saatlerinde işte oluyorlar” diyor.
Ailelerin yarısını çocuklar geçindiriyor
386 bin Suriyelinin yaşadığı Hatay’da ise çocukların yaklaşık yarısı yani yüzde 49’u çalıştığı için okula gidemiyor. Daha da acısı kentteki Suriyeli ailelerin yüzde 48’ini sadece çocuklar geçindiriyor. Ailelerin yüzde 24’ünde ise en az bir çocuk çeşitli işlerde çalışıyor. Şanlıurfa’daki Suriyeli çocuk işçilerin yaş ortalaması ise 15 olarak tespit edildi.
Konfeksiyon atölyelerinde çalışıyorlar
Derneğin İstanbul’da Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ayhan Kaya ile yaptığı araştırmaya göre, ailelerin yüzde 26.6’sında çalışan ve bu yüzden okula gidemeyen en az bir çocuk bulunuyor. Okula gidemeyen çocukların yarısı tekstil atölyelerinde, diğer yarısı ise sanayi ve servis sektörlerinde çalıştırılıyor. Öte yandan okula gidemeyen çocukların yüzde 20.3’ü ise eğitim masraflarını karşılayamadığı için sınıfları dolduramıyor. Eğitim hakkına erişemeyen çocuklar iş hayatına erken dahil oluyor ve süren yoksulluğun temel taşları haline geliyor.
Günde 12 saat çalıştırılıyorlar
Çocukların sosyal bir etkinlikte bulunma ya da kendilerine geliştirecek bir ortama dahil olma şansları da yok denecek kadar az. Şanlıurfa’da çalışan 13 yaşındaki Suriyeli Ahmed, “Patronum Hayata Destek Toplum Merkezi’ne gitmeme izin vermiyor. Merkeze geldiğim zamanları maaşımdan kesiyor” diye konuşuyor. Derneğin araştırmasına göre işçi çocukların büyük bir bölümü (Urfa’da yüzde 87, Hatay’da 71) haftada en az 6 ya da izinsiz olarak 7 gün boyunca çalışıyor. Çalışma saatleri de çocukların üstesinden gelebileceğinin çok fazla üstünde oluyor. Urfa’daki çocuk işçilerin yüzde 88’i, Hatay’dakilerin ise yüzde 91’i 8 saatten fazla yani yaklaşık 12 saat çalıştırılıyor.
Suriyeli çocuklar neden çalışıyor?
Araştırmaya göre Suriyeli çocukların çalışma nedenleri olarak; yetişkinler için istihdam olanaklarının azlığı, eve gelir sağlayan başka aile bireyinin olmaması, çalışan yetişkinlerin çok az ücret alması, giderlerini karşılayacak bir yetişkinin bulunmaması öne çıkıyor.
NOT: Haberin 18 Nisan 2016 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/500-bin-multeci-cocuk-okul-yerine-mesaide-935969-gundem/) okunabilir.