‘İç Güvenlik Reform Paketi’ne göre polis artık savcı izni olmaksızın amirinin onayıyla istediği kişiyi 24 saat gözaltına alabilecek. Molotof kokteyli saldırı silahı kabul edilecek, Jandarma da İçişleri Bakanlığı’na bağlanıyor

İLKER AKGÜNGÖR / HABER MERKEZİ

Başbakan Ahmet Davutoğlu dün Ak Parti grup toplantısında merakla beklenen ‘İç Güvenlik Reform Paketi’ni açıkladı. Davutoğlu’nun konuşmasında sık sık vurgu yaptı asıl düzenlemeler ‘güvenlik’le ilgiliydi. TBMM Adalet Komnisyonu’nda bulunan ‘yargı paketi’yle yetkileri artırılan polise ‘İç Güvenlik Reform Paketi’nde de geniş yetki verildiği anlaşıldı.

JANDARMA ATAMALARI İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA
Mevcut durum: Şu anda Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nda atamalar Yüksek Askeri Şura kararıyla yapılıyor.
Pakette ne var? Düzenlemeyle birlikte artık atamalar ve sicille ilgili yetkiler İçişleri Bakanlığı’nda olacak. Askeri konular dışındaki her türlü konuda yetki İçişleri Bakanlığı’na geçiyor. Jandarmanın kullandığı üniforma da değişiyor. Jandarmanın yeni üniformasını İçişleri Bakanlığı belirleyecek.

POLİS 24 SAAT TUTABİLECEK

Mevcut durum: Hali hazırda polis bir şüpheliyi sadece savcının emriyle 24 saat gözaltında tutabiliyor. Savcının süreyi uzatabilmesi için ise hakimin iznine ihtiyacı var. Yine savcının önüne gelen bir kişi en geç 48 saat içinde hakim karşısına çıkarılmak zorunda.
Pakette ne var? Yeni düzenleme bütün silsileyi neredeyse bir kademe aşağıya çekiyor. Yani polis artık amirinin onayıyla gözaltı yapabilirken, savcılarda gözaltı süresini hakim izni olmaksızın 48 saat uzatabilecek. Düzenlemeyle birlikte polise 24 saat gözaltı yapma hakkı veriliyor. Ancak bu yetki üst amir ya da mülki amirden onay alma ve savcıya bilgi verme şartıyla kullanılabilecek. Savcı lüzum gördüğü durumlarda gözaltı süresini 48 saat uzatabilecek. Savcılığa intikal eden bir şüpheli en geç 4 günde hakim karşısına çıkarılacak.

DİNLEMELERE DENETİM GELİYOR
Mevcut durum: Son günlerde Türkiye’nin gündemini sık sık meşgul eden dinlemelerle ilgili denetimler hali hazırda ancak talimatla İçişleri Bakanlığı müfettişlerince denetleniyor.
Pakette ne var? İstihbarat alanında teknik takip ve dinleme gibi önlemlerle ilgili denetim arttırılıyor. Denetimi İçişleri Bakanlığı ile birlikte Başbakanlık Teftiş Kurulu yapacak. Ayrıca Meclis’te milletvekillerinden oluşan 17 kişilik komisyona da dinlemelerle ilgili rapor sunulacak. Herhangi bir suçun önlenmesi için önleyici kısa süreli bir istihbarat dinlemesinin yapılması halinde, bu dinlemeler TBMM’de bütün partilerin katıldığı komisyonda değerlendirilecek ve rapor tutularak kayıt altına alınacak. Ancak bundan sonra hem bakanlık hem de Başbakanlık Teftiş Kurulu talimata gerek olmadan dinlemeleri sürekli denetleyecek. Burada en büyük değişiklik ise tüm dinlemelerle ilgili Meclis’e hesap verilecek olması. Artık tüm dinlemeler TBMM’deki komisyon tarafından bilinecek.

MOLOTOF KOKTEYLİ SALDIRI SİLAHI
Mevcut durum: TCK’da yakıcı ve patlayıcı madde olarak değerlendirilen molotof kokteyli, Yargıtay içtihatlarında silah sayılmış bireysel kullanımına 8, örgütlü kullanımına 12 yıla kadar hapis öngörülmüştü.
Pakette ne var? Molotof kokteyli konusunda yasadaki boşluk gideriliyor. Bundan sonra eylemlerde kullanılan molotof kokteyli, saldırı silahı olarak değerlendirilecek. Molotof saldırı silahı olarak yasaya girdiği takdirde polis molotofa karşı silah kullanma yetkisine sahip olacak. Vatandaşların yaptığı her türlü izinli gösteri ve yürüyüşe müdahale eden ve saldırıda bulunan gruplar engellenecek.

 
MASKELİ EYLEME CEZA VERİLECEK
Mevcut durum: Son zamanlarda gösterilerde de sıkça karşılaşılan yüzü kapalı eylemcilere ve elinde pompalı tüfek bulunanlara TCK’ya göre 6 aydan 3 yıla kadar olan hapis cezası veriliyor.
Pakette ne var? Maskeyle yüzünü kapatarak toplantı ve gösteriye katılmak artık suç kapsamında değerlendirilecek. Yüzünü gizleyerek suç işleyen kişiler bundan sonra suçlunun tanınmamak için alacağı tedbirler kapsamında değerlendirilecek. Gösteri alanına silahla girilmesine izin verilmeyecek. Yeni yasayla birlikte alt sınırı 2.5 yıl, üst sınırı ise 4 yıla kadar hapis olarak yükseltilecek.

BONZAİYE TERÖR CEZASI GELİYOR
Mevcut durum: Bonzai, mevcut yasalarda ‘eroin’ ya da ‘kokain’ gibi tanımlanmamış durumda. Hali hazırda uyuşturucu imal ve satışı yapan kişi 5 ile 15 yıl arasında hapisle cezalandırılıyor.
Pakette ne var? Yeni düzenlemede Türkiye’nin son dönemde başını en çok ağrıtan belalardan biri olan bonzaiye de el atıldı. Bonzai, tıpkı eroin ve kokain gibi uyuşturucu olarak değerlendirilecek. Uyuşturucu imal ve satışı suçu ise terör suçları kapsamına alınacak. Bonzai ya da herhangi bir uyuşturucu okul çevrelerinde satılıyor ise bununla ilgili yakalanan kişiye verilecek ceza iki kat arttırılacak. Yeni düzenlemeye göre okul çevresinde bonzai ya da diğer uyuşturucu maddeleri satan kişilere 30 yıla kadar hapis cezası verilebilecek.

 
ZARAR ÖDEMEDE ZAMANAŞIMI YOK
Mevcut durum: Şu anda haksız fiil eylemlerinde de tespit edildiğinde böyle bir uygulama var. Ancak zaman aşımı süresi 1 ile 5 yıl arasında değişiyor. Diğer hallerde zaman aşımı süresi ise şuça göre değişkenlik gösteriyor.
Pakette ne var? Toplumsal olaylarda verilen zararlardan artık suçlu ya da suçlular sorumlu olacak. Evi ya da işyeri zarar gören kişilere ait ödenecek tazminatlar bu mekanlara zarar veren kişilere ödetilecek. Bu ödemelerde zaman aşımı olmayacak. Yeni yasa verilen zararlara ilişkin tüm zaman aşımı sürelerini ortadan kaldırıyor.

YAŞLILARIN İFADESİ EVİNDE ALINACAK
Mevcut durum: Engelli, hasta, yaşlılar hali hazırda ifade vermeleri gerektiğinde karakol ya da mahkemeye gitmek zorunda.
Pakette ne var? Yeni yasada bu duruma düzenlenerek bu kişilerin ifadelerini evlerinde vermelerinin önü açılıyor. Engelli, yaşlı ve hastalar karakola ya da mahkemeye gelmeden ifadelerini evlerinde verecek.

 
SOSYAL MEDYAYA SUÇ ENGELİ
Mevcut durum: Sosyal medyada nefret suçu ya da şiddet çağrısı durumlarında şikayet üzerine dava ya da soruşturma açılıyor.
Pakette ne var? Sosyal medyaya şiddet çağrısı yapan ve nefret söylemi yayan mesajlar ve yayınlar engellenecek. Şiddet çağrısı yapan ve nefret dilini kullananlara denetim ve ceza uygulanacak.

 
Kolluk Gözetim Komisyonu kuruluyor
TBMM’de kurulacak AB standartlarına uygun Kolluk Gözetim Komisyonu ile kolluk kuvvetlerinin kendilerine verilen yetkiyi kötüye kullanıp kullanmadıkları denetlenecek. Komisyonda Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı, Barolar Birliği ve üniversitelerden temsilciler de olacak. Kolluk kuvvetlerinin üst ve araç arama yetkisi ise yeniden şekillendirilecek. Yapılacak olan tüm reformlar önce TBMM AB Uyum Komisyonu’ndan geçirilerek, AB mevzuatına uyumu sağlanacak.

Günlük yaşama yeni düzen

Başbakan Davutoğlu’nun TBMM’de açıkladığı ‘İç Güvenlik Reformu’ paketinde ‘güvenlik ve özgürlük’ alanları dışında günlük hayatı etkileyecek değişiklikler de yer aldı. Örneğin, doğum, ölüm, evlilik, pasaport gibi işlemler için artık polise gitmeye gerek yok. Bu işlemlerin yeni adresi Nüfus Müdürlüğü. Davutoğlu bu durumu, “Bunlar artık polisiye alanlar değil vatandaşlık hakları ile ilgili alanlardır” diye açıkladı. İşte o değişiklikler:

EMNİYET’E DEĞİL NÜFUS’A BAŞVURU
Mevcut durum: Hali hazırda ehliyet ve pasaport işlemleri emniyet müdürlüklerinde yapılıyor. Başvurma ve teslim alma işlemleri için emniyette ilgili bürolar bulunuyor. Değişiklikle bu bürolar kapatılacak, polisin yükü hafifleyecek. Emniyet müdürlüklerinde randevu arama ya da kuyruk bekleme derdi sona erecek.
Pakette ne var? Ehliyet ve pasaportlar için artık Nüfus ve Vatandaşlık İdaresi’nde tamamen bu işlemlere bakan ayrı birimler kurulacak. Belgeler buradan alınacak.

GİTMENE GEREK YOK BİLDİRMEN YETERLİ
Mevcut durum: Evlenme, boşanma, ölüm ve doğum gibi durumlarda bizzat Nüfus İdaresi’ne gitmek gerekiyor. Bu da ciddi bir bürokrasi demek.
Pakette ne var? Nüfus müdürlüğüne gitmeden doğrudan bildirimle tescil yapılabilecek

BİR DİLEKÇEYLE SOYADI DEĞİŞİMİ
Mevcut durum: Hali hazırda isim ve soyisim değişiklikleri için mahkeme kararı gerekiyor. Yani dava açılması, duruşma yapılması ve nihayet hakim kararı.
Pakette ne var? Paket isim ve soyadlarıyla ilgili aranılan mahkeme kararı şartı ortadan kaldırılıyor. Her vatandaş değişiklik için tek bir dilekçeyle başvurarak mahkeme süreci yaşamadan yeni soyadını sadece bildirerek kullanacak.

MUHTARDAN DEĞİL E – DEVLET’TEN…
Mevcut durum: Halen nüfus kayıt ve ikametgah belgeleri hem nüfus daireleri hem de muhtarlıklardan uzun süreler sırada beklendikten sonra alınabiliyor.
Pakette ne var? Nüfus kayıt ve ikametgah belgeleri yeni dönemde muhtarlıklar yerine internet üzerinden vatandaşların kendi şifreleriyle girdikleri e – devlet sisteminden alınacak. Vatandaşlar yeni düzenlemeyle e -devlet sistemini daha aktif kullanacak.

E – TİCARETE EL ATILIYOR

Başbakan Davutoğlu’nun açıkladığı pakette yer alan diğer çalışmalar şöyle:
* İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda yeni bir düzenleme yapılacak. Bu düzenleme en kısa sürede Meclis’e sunulacak.
* Kişisel verilerin korunması kanununda da düzenleme yapılacak.
* Patent hakları güvence altına alınacak. Fikri ve sınayi mülkiyet hakları teminat altına alınacak
* Elektronik ticaretin düzenlenmesi için yasal çalışma başlatılıyor. İstanbul Tahkim Mahkemeleri kurulacak.
* Elektronik ticarete yeni düzenleme getirilecek, tüketici hakları korunacak