Hükümet ve muhalefet arasında tartışma konusu olan başkanlık tekrar gündeme geliyor. Ancak yapılan araştırmalara göre Türk halkının büyük çoğunluğu başkanlık sistemine sıcak bakmıyor. Başkanlığa destek en güçlü dönemde bile yüzde 40’ı geçmiyor. Halk başkanlık sistemi ve devamında bölünmeyi aynı gördüğü için destek vermiyor.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Hükümet ve muhalefet arasındaki gergin konulardan biri olan başkanlık sistemi tekrar masaya yatırılıyor. Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan’ın “Bizim önceliklerimizden biri Anayasa meselesidir. Bunun içinde bir madde de başkanlık, bizim temel perspektifimizdir. Bunlardan geri adım atmayız ve bunun için çok ciddi bir çaba içerisinde olacağız” sözleri tartışmayı alevlendirdi. Akdoğan’a cevap veren CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin ise, “Sadece biz değil, yurttaşlarımızın önemli bir kısmının, AKP seçmeni dahil olmak üzere yüzde 70’inin kabul etmesi mümkün değil. Batı standartları içerisinde bir hukuk sistemi, anayasa yapmak istiyorlarsa sonuna kadar varız. Bunu zehirlemek için başkanlık sistemi derlerse hiç kapımızın önünden geçmesinler” dedi.
Destek yüzde 40’ı geçmiyor
Başkanlığa dair yapılan anketler ise Türk halkının başkanlığa sıcak bakmadığını ortaya koyuyor. Yapılan anketlerde başkanlık sistemine destek yüzde 40’ın üstüne hiçbir zaman çıkmıyor. En önemli sorun ise başkanlık sistemine AK Parti seçmeninin de en az yüzde 25’inin ikna olmaması olarak görünüyor. Araştırmacılar halkın başkanlık sistemi sonrasında Türkiye’nin bölüneceğini düşündüğü için karşı çıktığını söylüyor.
“Bölünmeyi çağrıştırıyor”
Murat Sarı (Konsensüs Araştırma)
“2010’dan beri soruyoruz. Türk halkı başkanlığı istemiyor. En çok destek bulduğu 2011’de halkın sadece yüzde 39’u başkanlığa evet diyordu. Eylül 2014’teki son araştırmamızda halkın yüzde 67’si başkanlığa hayır dedi. Son ankette AK Parti seçmeninin yüzde 55’i başkanlığa karşı olduğunu belirtti. Yüzde 20’lik bir kesim başkanlık sistemini bilmediğini söylüyor. Vatandaşla inatlaşmamak gerekir. Bu koşullarda referanduma gidilirse çıkmaz. AKP’nin 7 Haziran’daki düşüşünün en önemli iki sebebinden biri başkanlığı seçim beyannamesine koymasıydı diye düşünüyorum. Halk başkanlık dendiğinde Güneydoğu ve Doğu Anadolu bir kanton olacak, Türkiye’nin üniter yapısı bozulacak ve bölünecek diye bakıyor. Bu nedenle başkanlığa karşı çıkıyor.”
“Halk bilmiyor”
Faruk Acar (Andy-Ar Araştırma)
“Şubat ve Nisan aylarında iki araştırma yaptık. Başkanlığa evet diyenler yüzde 30 ve 35 oranındaydı. Yüzde 65-70’lik bir kesim başkanlığa karşı. Halkın yaklaşık yüzde 30’u başkanlığı bilmiyor. Başkanlığı tek adamlık, padişahlık ve ABD sistemi olarak tanımlıyor. Başkanlık dendiğinde halkın aklına sadece Cumhurbaşkanı Erdoğan geliyor. Erdoğan ya çok seviliyor ya da nefret ediliyor. Başkanlığa sadece muhalefet seçmenleri değil, AK Parti seçmeninin de en az yüzde 20’si karşı olduğunu belirtiyor.”
“Önce Kürt sorunu”
Adil Gür (A&G Araştırma)
“Aralık ve Ocak’ta Türkiye parlamenter sistemle mi yoksa başkanlıkla mı yoluna devam etmeli diye sorduğumuz iki araştırmada halkın yüzde 70-71’i başkanlık sistemine hayır dedi. Halkta başkanlık eşittir federasyon, federasyon da eşittir bölünme şeklinde bir algı var. Halk başkanlık ile parlamenter sistemi ayırt ettiği için istemiyor değil. Erdoğan’ın başkan olmasına karşı olan bir kitle var. Asıl problem AK Parti yüzde 50 oy aldığında bile AK Parti’nin her 4 seçmeninden birini ikna edemiyorsunuz. Türkiye Kürt sorununu çözmeden başkanlığı tartışamaz. Türkiye yapılacak bir anayasayla Kürt sorununu çözerse, bölünme paranoyasını ortadan kaldırırsa destek artar ve başkanlık sistemine geçilebilir. Kürt sorunu çözülmeden 100 tane de oylama yapsanız hiç birinden evet çıkmaz. Şu anda referanduma gidilse hayır çıkar. Yaptığımız tüm araştırmalarda yüzde 40’ın üstünde bir destek görmedik. Bu mesele halledilirse başkanlık sistemine destek yüzde 50’nin üstüne çıkabilir.”
“Halk otoriter yönetim istemiyor”
Özer Sencar (Metropol Araştırma)
“En son Eylül 2015’te yaptığımız ankette başkanlığa destek yüzde 32 çıktı. Halkın yüzde 54’ü net istemiyor. Son 3 yılda en az 10 kere ölçtük başkanlığa destek yüzde 32’yi geçmedi. AKP seçmeninin yaklaşık yüzde 45-50’si de istemiyor. Şimdiye kadar AKP seçmenin başkanlığa en büyük desteği yüzde 54 oldu. Başkanlığın referandumda tek başına getirilmesi mümkün değil. Cumhurbaşkanı Erdoğan zaten mevcut yasalarla ülkeyi bir başkan gibi yönetiyor. Yeni anayasaya ihtiyacı yok. Halk parlamenter sistemle ilgili şikayetleri olsa da, Ortadoğu ve dünyadaki örneklere bakarak Recep Tayyip Erdoğan’ın yönetim biçiminin otoriter bir yönetim olacağını hissettiği için karşı çıkıyor.”
NOT: Haberin 5 Kasım 2015 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/baskanliga-destek-az-881022-gundem/) okunabilir.