Gürcistan’ın Akhalkalaki şehrindeki tarihi kalenin içinde bulunan Osmanlı döneminden kalma yaklaşık 430 yıllık tarihi cami büyükbaş hayvanlar için ahır olarak kullanılıyor. Harabeye dönen caminin ayağa kalkması için Gürcistan’ın restore ettirmesi bekleniyor.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Ahıska’da Osmanlı döneminde Ahılkelek olarak bilinen Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki tarihi caminin harap hali görenlerin yüreğini burkuyor. Akhalkalaki şehrinde bulunan kale ve kale içindeki büyük kısmı tahrip olmuş yaklaşık 430 yıllık cami, büyük baş hayvanlar için ahır olarak kullanılıyor.
430 yıllık cami ahır oldu
Osmanlı Padişahı 3’üncü Murad Han döneminde Çıldır Beylerbeyi Lala Mustafa Paşa tarafından 1578’de fethedilen ve daha sonra Osmanlı Sancağı haline gelen Ahılkelek’teki caminin aynı yıllarda inşa edildiği tahmin ediliyor. Yaklaşık 430 yıl önce Lala Mustafa Paşa tarafından kalede yaşayan askerler ve siviller için yaptırıldığı tahmin edilen cami bugün harabe durumda bulunuyor.
“Gürcüler camiyi korumalı”
Bölgede incelemelerde bulunan arkeolog Oktay Hacıoğlu, VATAN’a şöyle konuştu: “Camiye Selçuklu ve Kıpçak izlerini aramak için Gürcistan’da bulunduğum dönemde rastladım. 1828-1829 Osmanlı-Rus savaşından sonra bölgede yaşayan Kıpçak Türkleri, Kars Ardahan ve Artvin’e göç ederek kendilerine Ahıska Türk’ü dediler. Bölgeye hem çarlık hem de Sovyet Rusya tarafından Ermeniler yerleştirilmiş. Gürcü ve Türk nüfus yok denecek kadar az. Türkiye sınırları içindeki Gürcü kilise ve kalelerini restore ederek koruma altına alırken, Gürcülerin bu vurdum duymazlığı kabul edilemez.
Selçuklular’a karşı yapıldı
Arkeolog Hacıoğlu, “Caminin içinde hayvan dışkıları bulunuyor. Duvarlarına Ermenice küfürler yazılmış. Bölgedeki insanlar sabah hayvanları otlatmak üzere kalenin yakınındaki Kure Nehri civarına götürüyor. Burada otlatılan hayvanlar akşam tekrar camiye getiriliyor” dedi. Gürcü tarihçi Gia Anchabadze, caminin içinde bulunduğu Akhalkalaki Kalesi’nin 11’inci yüzyılda Selçuklu Ordusu’nun saldırılarına karşı yapıldığı, daha sonra Osmanlılar ve Ruslar tarafından kullanıldığını belirtiyor.
Türkiye restore ediyor ama…
Artvin Yusufeli’nde bulunan Ortaçağ’dan kalma Gürcü İşhan Kilisesi, Kültür Turizm Bakanlığı tarafından restore ettiriliyor. Erzurum’da 10. yüzyıldan kalma Öşvank Kilisesi’nin restorasyonu için Gürcistan’la protokol imzalanmasına rağmen Gürcüler harekete geçmediği için başlanamadı. Ahıska’da anlaşma gereği Ahmediye Camisi’ni restore eden Gürcüler, Ahılkelek’teki cami için geçen yıl restorasyon açıklaması yapmalarına rağmen hâlâ bekliyor.
NOT: Haberin 24 Mayıs 2016 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/biz-onariyoruz-onlar-ahir-olarak-kullaniyor-948184-yasam/) okunabilir.