Suudi Arabistan’ın Mekke şehrindeki Mina bölgesinde hacı adaylarının ‘şeytan taşlama’ sırasında yaşadığı izdihamda en az 717 kişi öldü. Faciada 863 kişi yaralandı. Şeytan taşlamaya geceden giden son Türk hacı kafilesinin kazadan dakikalar önce bölgeden ayrıldığı öğrenildi. Ancak olay sırasında bölgede olan 1’i kadın 4 Türk hacı hayatını kaybetti. 9 Türk hacıdan ise haber alınamıyor.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Bayram hüzünlü başladı. Yaklaşık 2 milyon Müslüman’ın Hac farizasını yerine getirdiği Mekke’deki Mina bölgesinde yaşanan izdihamda ilk belirlemelere göre en az 717 kişi hayatını kaybetti. Olayda 863 kişi yaralandı. Facia, Müzdelife ile şeytan taşlanan Cemarat’a giden Mina’daki çadır kentte kalan hacıların yürüdüğü yolda yaşandı. Mekke’nin yaklaşık 5 kilometre uzağında bulunan Mina’da hacı adaylarının kalması için 160 bin çadır bulunuyor. Mina bölgesi, ibadete gelen hacıların en sıkışık yaşadığı yer olarak biliniyor. Etrafının dağlarla çevrili olduğu için bölge genişletilemiyor. Hacı adayları şeytan taşlamanın olduğu 3 gün boyunca Mina’daki çadırlarda ikamet ediyor.
Şeytan taşlamaya gelenlerle karşılaştılar
Alınan bilgiye göre hacı adayları sabah namazı vaktiyle birlikte şeytan taşlamanın yapılacağı Cemarat’a doğru yola çıktı. Yerel saatle 08.30-09.00 sularında Cemarat’ta şeytan taşlamayı bitirip Mina’ya dönenler ile Müzdelife’den Cemarat’a şeytan taşlamaya gelen ve karşılaşmaması gereken büyük bir hacı grubu karşı karşıya geldi. Mina’da şeytan taşlamaya giden ana yollardan biri olan Cemarat Köprüsü yakınındaki 204 ve 223’üncü caddenin kesiştiği noktada karşılaşan hacılar, burada aralarında tekerlekli sandalyede taşınan yaşlı hacı adaylarının da olduğu grupla karşılaşınca büyük izdiham yaşandı. Orta alanda başlayan sıkışma kaçmaya çalışanlarla geriye doğru büyüdü. İddiaya göre bu sırada şeytan taşlamanın yapıldığı 3. kata çıkaran yürüyen merdivenlerde büyük bir hacı grubu sıkışarak hayatını kaybetti. Buradaki hacıların bazılarının ise düşerek öldüğü iddia edildi.
Türkler kıl payı kurtuldu
Türk hacı adaylarının Diyanet İşleri Başkanlığı’nın talimatıyla şeytan taşlamaya geceden götürüldü. Alınan bilgiye göre Türk hacı kafilesi bu yıl şeytan taşlamaya giden kafilenin en önünde yer alıyordu. Türk kafilesinden son hacı grubunun kazadan dakikalar önce olay bölgesinden ayrıldığı belirtildi. Hac için eşiyle birlikte Mekke’ye giden eski AKP Bolu İl Başkanvekili Nurettin Doğanay, sosyal medyadan Türk hacı kafilesinin büyük çoğunluğunun yola çıkan ilk kafilede olduğunu bildirdi. Doğanay yaptığı açıklamada, “İzdiham şeytan taşlamaya giden ilk grubun yaklaşık 3 kilometre gerisinde yaşandı. Türk hacılar olarak biz en öndeki kafilede bulunuyorduk. Sağlık durumumuz iyi” dedi. Olay sırasında geride kalan bazı Türk hacıların ise hafif şekilde yaralandıkları öğrenildi.
Türkler erken gitti
Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, Başkanlığın şemsiyesi altında giden hacılardan herhangi birisinin üzücü hadisenin yaşandığı saatte o bölgede olmadığını belirtti. Görmez kriz masası kurulan Hac İdare Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, Diyanet İşleri Başkanlığı olarak 20 yıldır Din İşleri Yüksek Kurulu’nun aldığı kararla hac ibadetinin güvenliği açısından, Mina’da gecelemek konusunda bazı sahabelerin ruhsatlarıyla amel ederek, çok daha kısa sürede hacı adaylarının Arafat’tan Müzdelife’ye, Müzdelife’den de Cemerat’a intikallerini sağlamakta olduklarını ifade etti.
14 Türk’ten haber alınamadı
Mehmet Görmez, 18 Türk hacıdan haber alınamadığını açıkladı: “Bu saatler içerisinde bizim o bölgede bulunan herhangi bir hacımız olmamıştır. Yani Diyanet İşleri Başkanlığı şemsiyesi altında gelen hacılarımızdan herhangi birisi bu üzücü hadisenin yaşandığı bölgede bu saatlerde olmamıştır. Bizim kendi talimatnamemize göre de herhangi bir hacı adayımızın o saatlerde orada olması yasaklanmıştır. Ancak buna rağmen 2 seyahat acentemizin hacıları, aynı saatte bu hadise içerisinde olmuş ve bu kardeşlerimizden, henüz bazılarından haber alınamamıştır. Her iki seyahat acentemizin az önce onlarla birer toplantı yaptık, her birisinden 9 hacımıza henüz ulaşılamamıştır. Toplam 18 hacımıza henüz ulaşılamamıştır. İnşallah arkadaşlarımız hastanelerde bu kardeşlerimizin tespitiyle uğraşıyorlar. Yaralılar içerisinde öncelikle tespit etmeye çalışıyoruz. İnşallah herhangi birisinin vefat etmemiş olmasını yüce Rabbimden niyaz ediyorum.” Ancak olay sırasında bölgede olan 1’i kadın 4 Türk hacı hayatını kaybetti. 9 Türk hacıdan ise haber alınamıyor. Kayıp olan 18 hacıdan 5’i ile iletişim kuruldu.
İran: “Kapanan yol yüzünden oldu”
47 İranlı hacının öldüğü kazada İran’ın hac organizasyonun başında bulunan Said Ohadi, kazanın olduğu yer yakınlarındaki bir yolun, faciadan kısa süre önce ‘bilinmeyen nedenlerle’ kapatıldığını iddia etti. Ohadi, “Bu da söz konusu trajedinin yaşanmasına neden oldu” dedi. İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Emir Hüseyin Abdullahiyan yaptığı açıklamada “Suudi Arabistan’ın Maslahatgüzarı’nı Mina’da yaşanan izdiham olayıyla ilgili açıklama yapması için çağırıyoruz. Ayrıca Suudi Arabistan Devleti’nin sorumsuzca uygulamalarına karşı diplomatik yollarla itirazda bulunacağız. Suudi Arabistan’ın bu sorumsuzca davranışı karşısında kayıtsız kalamayız” dedi. İran Hac ve Ziyaret Kurumu Başkanı Said Evhedi ise, “Bölgede 200’e yakın hac ve ilk yardım görevlimiz bulunuyor. Görgü tanıklarının verdiği bilgiye göre ölü sayısı bin kişinin üzerinde. Olayın üzerinden 7-8 saat geçmesine rağmen hala çok sayıda cenaze yerde yatıyor. Maalesef, Arabistan hastaneleri yaralılarla ilgili bilgi vermiyor. Ambulanslar hala ölü ve yaralı taşıyor. İranlı 47 kişinin hayatını kaybettiği 60 kişinin de yaralandığı bilgisi ulaştı” diye konuştu.
Suudi Bakan: “İzdihamın sebebi disiplinsiz hacılar”
İran, Hac’da yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği izdihamdan ötürü Suudi Arabistan’ı suçlarken, Suudi Sağlık Bakanı Halid El Falih, faciaya ‘disiplinsiz’ hacıların neden olduğunu iddia etti. AFP’nin Suudi El Ekberiye televizyonundan aktardığına göre; Bakan Halid El Falih, “Hacılar talimatlara uysaydı, bu tip bir kaza önlenebilirdi” dedi. Suudi Bakan, bir çok hacının yetkiler tarafından konan programa riayet etmeden hareket ettiğini ve bunun facianın nedeni olduğunu” söyledi.
Cenazeler soğuk hava depolarına konuldu
Facianın ardından Suudi Sivil Savunma Birimi bölgeye sevk edilen 4 bin personel 200 ambulansla olayda hayatını kaybedenleri ve yaralananları hastanelere taşıdı. Yaralılar ilk etapta Mina’daki 4 hastaneye götürüldü. Bazı yaralılar ise olay yerine gelen helikopterlerle Mekke’deki hastanelere ulaştırıldı. Ancak ölü sayısının artması üzerine Suudi yetkililer olay yerine soğuk hava deposu bulunan tırlar göndererek hayatını kaybeden hacıların cenazeleri bu tırlara taşıdı.
Afrikalı ve Uzakdoğulu hacılar
Faciada hayatını kaybeden hacı adaylarının büyük çoğunluğunun Afrika ve Uzakdoğu kökenli Müslümanlar olduğu bildiriliyor. İddiaya göre faciada en çok Mali, Nijerya, Güney Afrika, Umman, Pakistan ve Srilanka’dan gelen hacı adaylarının hayatını kaybettiği belirtiliyor.
Erdoğan: “Derin teessür içindeyim”
Facianın ardından liderler üzüntülerini yaptıkları açıklamalarla belirti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yayınladığı taziye mesajında, “Mina’da yaşanan izdihamda 200’ü aşkın hacının hayatını kaybetmesi dolayısıyla derin bir teessür içindeyim. Kabe’deki kazanın ardından mübarek Kurban bayramının ilk gününde yaşanan bu elim facia, tüm İslam dünyasında büyük bir üzüntüye yol açmıştır. Hac vazifelerini ifa ettikleri sırada meydana gelen izdihamda hayatlarını kaybeden merhumlara Allah’tan rahmet, acılı ailelerine ve yakınlarına sabır, yaralı kardeşlerimize de acil şifalar diliyorum. Kabe’deki vinç kazası da dahil olmak üzere, bu hac mevsiminde ahirete irtihal eden kardeşlerimizi rahmetle yad ediyor, tüm Müslümanlara taziyelerimi sunuyorum.”
Davutoğlu: “Aldığımız haber üzüntüye boğdu”
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Twitter mesajında hacda hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet diledi. Davutoğlu, Twitter mesajında şu ifadelere yer verdi: “Böylesi mübarek bir günde kutsal topraklardan aldığımız haberler hepimizi üzüntüye boğdu. Yüce Rabbim’den O’nun yolunda iken hayatını kaybeden tüm Müslüman kardeşlerim için rahmet niyaz ediyorum.” CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise Brüksel’den yaptığı açıklamada, “Bayramın birinci gününde Hac’dan gelen haber gerçekten hepimizi derinden üzdü. Hayatını kaybedenlerin sayısı giderek artıyor. Bu ciddi bir kaygı yaratıyor. Bütün ölenlere Allah’tan rahmet diliyoruz. İnşallah bu tür olaylar bir daha olmaz. Gerekli önlemlerin alınması lazım. Hacca giden bütün Müslüman dünyasının değerli evlatları umuyoruz ki bu tür acılarla bir daha karşılaşmamış olurlar” diye konuştu.
NOT: Haberin 25 Eylül 2015 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/hac-da-seytan-taslama-faciasi–867221-dunya/) okunabilir.