Parmağı ağrıyanın MR’ını çekince ABD’yi bile solladık!
Türkiye MR çekiminde dünya lideri oldu. Doktorlar şişen tetkiklere isyan ediyor. Türkiye Radyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Abdulhakim Coşkun “Türkiye’de MR fiyatları o kadar düştü ki, hastaneye gelirken MR’ını evde unutan vatandaş taksi parasından daha az olduğu için yeniden MR çektiriyor” dedi.

İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ

Türkiye yaklaşık 400 milyon nüfuslu ABD’yi geçerek en çok MR çekilen ülke oldu. Bu nedenle hastane çevrelerinde onlarca MR merkezi tabelasına rastlanıyor. Doktora herhangi bir yerinde ağrıyla giden neredeyse her hastadan MR isteniyor. Ankara Tabip Odası Başkanı Çetin Atasoy’un açıklamasına göre Türkiye’de yılda bin kişiye 114 MR tetkiki yapılırken, ABD’de bu rakam 105 oldu. Avrupa ülkelerinden Finlandiya’da bu rakam binde 42, İsrail ve Polonya’da bin kişi başına çekilen MR sayısı ise 20’nin altında gerçekleşti. Türkiye’de bir yılda yaklaşık 8-9 milyon arasında MR çekiliyor.

“Eve kadar gitmeyeyim, sen yeni bir MR çek”
VATAN’a konuşan Türkiye Radyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Abdülhakim Coşkun, Türkiye’de MR fiyatlarının çok düşük olması nedeniyle garip olaylar yaşandığını söylüyor: “Türkiye’de son yıllarda sağlık hizmetlerine ulaşım kolaylaşırken, MR dahil tetkik ücretleri aşırı derecede ucuzladı. Bir MR çekimi Sağlık Bakanlığı SUT’a göre 60-70 lira civarında. Bu yüzden aşırı, bir hocamızın deyimiyle ‘kışkırtıcı’ bir talep var. Hizmeti veren ise tetkik ücretleri düşük olduğu için sürümden kazanıyor. Çok pahalı olan cihazların finansmanı ve amortismanı için aşırı tetkik zorunluluğu doğuyor. Bu birbirini kamçılıyor. Bir vatandaş hastaneye gelirken MR’ını evinde unutuyor. Hastaneye gelince ‘burada bir tane daha çekemez misiniz? Eve gidip gelmem 2 saatimi alır’ diyor. Hastane bu hastaya yeniden çekim yapıyor. Çünkü MR ücreti hastanın eve gidip gelirken vereceği taksi ücretinden daha az. Dolayısıyla eve gidip MR’ını almak yerine hemen yeni bir çekim yaptırıyor. Bu uluslararası sağlık literatürüne girecek bir örnek. Türkiye’de benzer çok örnek var.”

“Devlette 70, özelde 1000 lira”
Prof. Dr. Coşkun, MR fiyatlarının özel hastane ve merkezlerde arttığını söylüyor: “Devlet MR başına 70 liradan fazla ödemezken, özel hastanelerde bu fiyat 1000, hatta 2 bin liraya kadar çıkıyor. ABD’de MR fiyatı 1000 dolar civarında. MR cihazları 3 milyon lira civarında satılıyor. Özelde MR pahalı olması yüzünden daha kontrollü. Yine de hastalar için mali olarak çok yıpratıcı. Özellerin bir kısmı az, bir kısmı daha fazla fark alırken, bir kesim ise ücretin tamamını sigorta ya da hasta bütçesiyle karşılıyor. Devlette ise bütün tetkik ve tedaviler genel sigorta kapsamında devlet garantisi altında.

“Sıra beklenmiyor”
Prof. Dr. Coşkun her tarafta açılan görüntüleme merkezleri nedeniyle hastaların uzun MR sıraları beklemediğini belirtiyor: “Türkiye’de her yerde rahatça MR çektiriliyor. Mardin, Midyat’ta misafir olduğum evde radyolog olduğum öğrenilince aile bana incelemem için en az 15 tane radyolojik tetkik getirdi. Aynı kişiye defalarca tekrarlanmış MR’lar, beyin tomografileri, CD’ler. Adama her hastaneye gidişinde bir beyin tomografisi ya da MR çekilmiş. Başım ağrıyor demiş MR çekilmiş, kulağım ağrıyor diye gittiğinde tomografi çekmişler. Eskiden her evde torbalarla ilaç olurdu ya artık herkesin evinde torbalarca, dosyalarca görüntüleme tetkikleri var. ABD ve Avrupa’da ise hekime ulaşmak Türkiye’deki kadar kolay değil. Gerek muayene, gerek MR için daha uzun randevu süreleri var. Türkiye’de son yıllardaki yaklaşım talep eden herkesin talebinin, incelenmeden ya da herhangi bir sürece dahil edilmeden kabul edilmesi üzerine kurulu.”

“Zararı yok”
Prof. Dr. Coşkun MR’ın vücuda bir zararı olmadığını belirtiyor: “MR’ın kanıtlanan ya da kesin olarak bilinen bir yan etkisi yok. Ancak sağlıklı insanların MR’ı meşgul etmesi hasta vatandaşların sistemden yararlanma süresini azaltıyor ve daha iyi tetkik yapılmasına engel oluyor. Tedavi ve tetkikler bu yüzden daha yüzeysel kalıyor.”

“Yurtdışında bu kadar kolay çekilmiyor”
Prof. Dr. Coşkun yurtdışında MR çektirmenin bu kadar kolay olmadığın belirtiyor: “Avrupa ve Amerika’da bir hastaya MR çekilebilmesi için belli şartlar gerekiyor. Sigortaların MR tetkikinin ücretini ödemesi için rehberler var. Mesela bizde doktora gidip ‘belim ağrıyor’ dediğinizde direkt MR istenir. Ama dışarda beli ağrıyan bir hasta için ancak ilave bulgular varsa MR istenebiliyor. Öncelikle fiziki tedaviden başlayıp, röntgen, tomografi gibi daha basit görüntüleme yöntemlerini kullanıyorlar. MR son başvuru noktası.”

“Tek kontrol ödenen parayla yapılıyor”
Prof. Dr. Coşkun Türkiye’de etkin bir kontrol mekanizması olmadığını söylüyor: “Türkiye’de muayene, talep ve tetkik isteme noktasında bir kontrol mekanizması ve sınır yok. Devlet tek kontrolü ödediği parayla yapıyor. Türkiye’de sağlık bütçesi yüzde 6.5 civarında. Bütçe sabit ama başvuru, muayene, talep ve görüntüleme sınırlaması yok. Dolayısıyla inceleme sayısı 2 katına çıktığında o incelemenin fiyatı yarıya düşüyor. Bu yüzden hastanenin ve cihazın toplam geliri çok değişmiyor.

Telefonda MR pazarlığı!
Özel görüntüleme merkezlerinde ise fiyatlar oldukça değişken. Tabiri caizse kim, kime neyi tutturursa onu alıyor. MR fiyatlarını öğrenmek için internetten karşımıza çıkan İstanbul’daki merkezlerden biriyle VATAN muhabirinin telefonda yaşadığı diyalog şöyle:
VATAN: SGK ve özel sağlık sigortam yok. Doktor bel ve beyin MR’ı istedi kaç lira?
MR merkezi: 750 ile 800 lira arasında değişiyor. Yetkiliye bağlayayım.
Firma yetkilisi: (Durumu anlattıktan sonra) Kapalı alan korkunuz yoksa MR başına 700 liraya çekeriz.
V: İki kez mi MR’a gireceğim?
MR Y.: Hayır biz bir kerede ikisini de çekeceğiz. Ama ikisi için ayrı ayrı ücret alacağız.
V: Yalnız 1400 lira çok para değil mi, ben bunu ödeyemem.
MR Y.: Tamam o zaman size indirimli fiyattan tanesini 500 liraya çeker, 1000 TL alırız.
V: Açık MR istesem?
MR Y.: Onun da tanesini 600’den yaparız.

Maliyeti 25 ile 40 lira arasında
Konuşulan bu fiyatlara karşın Türkiye’de bir MR çekiminin maliyeti ödenen kira ücretine bağlı olarak oynamakla birlikte 25 ile 40 lira arasında değişiyor. MR maliyetinde en önemli unsurlar olarak, 2 ile 3 milyon lira arasında değişen MR cihazı ücreti, yıllık yüzde 6 idame ücreti, kira, elektrik, çalıştırılan uzman personel ve doktor ücreti öne çıkıyor.

NOT: Haberin 22 Mayıs 2015 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/parmagi-agriyanin-mr-ini-cekince-abd-yi-bile-solladik-793875-gundem/) okunabilir.