Terörle mücadele kapsamında teröristlerin yakalanmasına yardımcı olanlara, yerlerini ya da kimliklerini bildirenlere ABD’deki gibi para ödülü verilecek. Ödül miktarı yakalanan teröristin örgütün üst düzey yöneticisi olması halinde İçişleri Bakanlığı’nın onayı ile 4 milyon TL’ye kadar çıkabilecek.

İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ

3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suç faillerinin yakalanmasına yardımcı olanlara, yerlerini ya da kimliklerini bildirenlere para ödülü verilmesine dair İçişleri Bakanlığı yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlandı. Kanun kapsamındaki suçların faillerinin yakalanmasında etkinliği arttırmak için, suçun işlenmesine katılmayan ve teröristlerin yakalanmasına yardımcı olan, yerlerini ya da kimliklerini bildiren kişilere İçişleri Bakanlığı tarafından oluşturulan komisyonca belirlenen miktarda para ödülü verilecek.

Yabancı da ödül alacak
Yönetmeliğe göre polis, asker ya da MİT mensuplarından ihbarda bulunanlara ödül verilmeyecek. Ancak köy kurucuları ihbarda bulundukları takdirde para ödülünden yararlanacak. İhbarda verilecek bilgilerin daha önce devletin terörle mücadele birimleri tarafından elde edilmemiş olması gerekiyor. Ödül kazanmak isteyen ihbarcıların Türk vatandaşı olması da gerekmiyor. Yani yabancı bir kişi de ihbarda bulunduğunda hak ettiği takdirde para ödülü alacak.

4 milyon lira
Ödülün miktarı ise aydınlatılacak suç ya da ihbar edilen teröristin etkinliğine göre değişecek. Ancak ödül miktarı 200 bin lirayı geçemeyecek. Yönetmeliğe göre eğer ihbar edilen kişinin terör örgütünde üst düzey yönetici olması ya da aydınlatılacak suçun toplumda oluşturduğu infial ve etki dikkate alınarak ödül komisyonun önerisi ve İçişleri Bakanı’nın onayıyla ödülün miktarı 20 kat arttırılarak ihbarcıya 4 milyon liraya kadar ödül verilecek. Birden fazla farklı ihbarda bulunulduğu takdirde yakalanan her terörist ve aydınlatılan her suç için ayrı ayrı ödül verilecek.

7 üyeli Ödül Komisyonu
Ödül Komisyonu, emniyet işlerinden sorumlu İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Emniyet Genel Müdürü’nün belirleyeceği üç ve Jandarma Genel Komutanı’nın belirleyeceği üç üye olmak üzere toplam 7 üyeden oluşacak. Üyelerin üst düzey yönetici olması ve terörle mücadele birimlerinde görev almasına dikkat edilecek. Ödül Komisyonu, başkanın belirleyeceği gün ve yerde üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanıp, kararlar oy çokluğu ile alınacak ve alınan kararlar İçişleri Bakanı’nın onayı ile yürürlüğe girecek.

Kimlikleri gizli tutulacak
Ödül olarak verilecek para İçişleri Bakanlığı’na aktarılan ödenekten karşılanacak. Ödül verilen ihbarcıların kimlikleri gizli tutulacak. Bu kimlikleri açıklayan kişiler hakkında cezai işlem uygulanacak. Alınan bilgiye göre ihbarcılar gerektiğinde ‘tanık koruma’ programına alınacak. 24 saat korunacak ihbarcıların kimliklerinin değiştirilmesi de sağlanacak.

Bayık ve Karayılan için 4 milyon lira
Böylelikle ABD’de kullanılan sistem ilk defa Türkiye’de de uygulanmış olacak. Bu durumda PKK’nın kamuoyunda bilinen yöneticilerinden Cuma kod adlı Cemil Bayık, Cemal kod adlı Murat Karayılan, Dr. Bahoz kod adlı Fehman Hüseyin, Duran Kalkan  ya da Avrupa’daki Muzaffer Ayata, Zübeyir Aydar gibi isimleri yakalatan ihbarcı 4 milyon liralık ödülün sahibi olacak. Terör örgütü PKK’nın Yaklaşık 50 kişilik lider kadrosunun büyük kısmı Kuzey Irak’taki kamplarda bulunurken, bu kişilerin bir kısmının ise Avrupa’daki çeşitli ülkelerde örgüt faaliyetleri yürüttüğü biliniyor.

Yasa 2006’da çıktı
İhbar edene ödül verilmesini amaçlayan yasa aslında 2006’da çıkarıldı ama şimdiye kadar uygulanmadı. Yasanın uygulanması için, 29 Haziran 2006’da TBMM’de kabul edilen 5532 sayılı yasanın 19. maddesindeki hükümle 1991’de yürürlüğe giren 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası değiştirilmişti. Değiştirilen yasaya göre ödül sistemi İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmelikle belirlenecekti. Ancak yönetmelik yıllarca çıkmadı. Çözüm süreci öncesinde 2012’de yönetmeliğin tekrar yayınlanması gündeme geldiyse de sürecin başlamasıyla birlikte ihbara ödül sistemi rafa kaldırıldı. Dün yayınlanan yönetmelik sonrasında yasanın çıkışından tam 9 yıl sonra ödül sistemi resmen başlamış oldu.

ABD son 30 yılda 125 milyon $ dağıttı
Terörle mücadelede dünyada ihbar ve ödül uygulaması 1980’lerde ABD öncülüğünde başladı. Son bir yılda ise ülkeler tırmanan iç teröre karşı ihbar ve ödül sistemlerini geliştirdi. Etnik topluluklar içinden terör hazırlıklarının polise bildirilmesi için muhbir kullanımı artıyor.
* ABD son 30 yılda ülke dışından terör eylemlerinin önlenmesine katkı yapan 80’den fazla kişiye 125 milyon dolar ödül verdi.
* Çin Tibet’te terör eylemlerine karşı bu yıl ihbar sistemi başlattı ve doğru ihbarlara 50 bin dolara dek ödül vereceğini duyurdu.
* İngiltere terör ihbarlarına ödemek için ocak ayında 100 milyon sterlinlik fon oluşturdu.

İhbar etti ama öldürüldü
İhbar-ödül yönetmeliği çıkmadan önce de genelde illerdeki mülki amirler ya da terörle mücadele birimlerinin önerisi doğrultusunda önemli bir suçu aydınlatan ihbarcılara örtülü ödenekten ödül veriliyordu. 2011’de Siirt Eruh’ta PKK’lıları ihbar eden Abdullah Öztürk’e Eruh Mal Müdürlüğü tarafından çıkarılan ikramiye, Ziraat Bankası aracılığıyla açık bir şekilde ‘ödül parası’ olarak ödendi. Bu bilgi örgüte ulaşınca Öztürk, 7 çocuğuyla Gaziantep’e kaçtı. Ancak Ramazan Bayramı’nda ailesini görmek için köyüne gidince teröristlerce öldürüldü. Ailesi devletin haber elemanını koruyamadığı geerekçesiyle Batman İdare Mahkemesi’nde dava açtı. İçişleri Bakanlığı savunmasında Öztürk’ün köye gelmesinin hata olduğunu, kendi kusurundan dolayı öldürüldüğünü belirtti. Mahkeme ise ‘önlem almak devletin görevi’ diyerek Öztürk’ün Ailesi’ne maddi ve manevi 297 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti.

Uyuşturucu ve vergi için ödül
Türkiye ihbar-ödül sistemini uyuşturucu ve vergi kaçakçılığıyla mücadele kapsamında yıllardır kullanıyor. Uyuşturucuyla ilgili suçlarda yakalanan maddenin miktarına göre belirlenen ödül ikramiyesi ihbarcı ve yakalanan memur arasında eşit paylaştırılıyor. Buna göre 1 kg. bonzai için 4 bin 619, 1 kg. toz esrar için 1.154, 1 şişe viski için 20 lira, bir sigara paketi için 76 kuruş ikramiye veriliyor. Maliye Bakanlığı ise vergi kaçakçısını ihbar eden kişiye kesilen ceza miktarının yüzde 10’unu ödül olarak veriyor. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre 2003-2013 yılları arasında yapılan ihbarlar sonucu 21 milyon lira ödül parası ödendi.

NOT: Haberin 1 Eylül 2015 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/onlari-ihbar-edene-4-milyon-tl–859731-gundem/) okunabilir.