Seçimin partiler dışındaki kaybedeni olan araştırma şirketleri sandıkta çakıldı. Şirket yöneticileri araştırmaların sonucu değil trendleri tespit ettiğini belirtiyor. Araştırmacılar göre yanlış tahminin nedeni seçmenin oy atacağı partiyi doğru söylememesi ve sandık başında tercihini değiştirmesi olarak görülüyor.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
1 Kasım Genel Seçimleri’nin kaybedeni sandığa çakılan siyasi partiler kadar araştırma şirketleri oldu. Seçim öncesi büyük çoğunluğu AKP’yi yüzde 40 ile 43 arasında gösteren araştırmalar AKP’nin 9 puanlık artışını, CHP’nin yerinde saymasını ve MHP ile HDP’nin keskin düşüşünü tespit edemedi. Seçime bir hafta kalan açıklanan anketlerde ise en yakın sonucu Adil Gür’ün yönettiği A&G Araştırma buldu. Bu araştırmada bile AKP’nin oyu yüzde 47.2 olarak tahmin edildi. Ancak diğer partilerin oyunu hata payı içinde buldular. Araştırma şirketlerinin neden yanıldığını şirketlerin yöneticileriyle konuştuk.
“Dip akıntısını göremedik”
Hakan Bayrakçı (Sonar)
Bazen dip akıntısı dediğimiz derin dalgaları göremiyoruz. Bu batıda Fransa ve İngiltere’de de oldu. Teknik olarak doğru dürüst yapılan araştırmalarda AK Parti 40 ile 43 arasında çıkıyordu. Gerçi bizim firmanın adı Sonar, dibi görmek için yapılan bir alet ama göremedik. Belli bir kesim seçmen bize hangi partiye oy atacağını söylemedi. Ekonomik istikrar olsun diyen bir grup seçmen oy verdiği partiyi söylemekten çekinerek bizi yanılttı. Başka hiç bir anlamı yok. Her seçim bildiğimiz yöntemlerle çalıştı. Geçen sefer yüzde 41’i bulmuştuk. Bu seçim aynı ekiple çalıştık. Bu seçim sonuçları bize tek bir şeyi gösteriyor; ekonomik değerler Türkiye’de her şeyin önüne geçmiştir.”
“Sandık başında tercihler değişti”
Murat Sarı (Konsensüs)
“4.5 ay sonra bir seçime gidiliyor. Bu araştırma şirketlerini karşısına ilk kez çıkıyor. Biz 2007 ve 2011 seçimlerini baz aldık. Bu AK Parti’nin oyunu aşağıya çekerken, CHP’nin oyunu bir miktar yükseltti. HDP ve MHP oylarını yakın oranda tahmin ettik. Bir araştırma bu kadar bilir zaten. Son araştırmaya 1 ay evvel başladık. 10 gün önce açıkladık. Bütün araştırmalar AK Parti’de yükseliş, MHP ve HDP’de düşüş olduğunu söylüyor. Son 10 günde ne olup bittiğini net göremedik. Seçimden 1 hafta önce yapan arkadaşımız yüzde 47 buldu. Bizde seçim kurallarına uymayıp çalışmalar yapsaydık muhtemelen bizde yakın sonuçlara ulaşırdık. Adil Bey’in yaptığı araştırma sayesinde en azından Türkiye çok şaşırmadı. Anket yapmadığımız süre içinde ciddi bir değişim olmuş gözüküyor. Seçmen de tercihlerini tam belirtmedi. Sandık başında karar değiştiren çok insan var. Bunu tespit etmek için yeni bir çalışma yapıyoruz. Yüzde 43 bulduğumuz insanlara tekrar kime oy verdiniz diye soracağız. Orada da aynı sonuç çıkarsa demek ki örnek seçiminde hata yapmışız demektir.”
“Araştırma sonucu değil trendi bilir”
Adil Gür (A&G Araştırma)
Bizim yayınladığımız yüzde 47.2 rakamı Türkiye genelidir. Yurtdışı sonuçlarını bunun üzerine koyduğunuzda 1 puan daha eklemeniz gerekir. CHP’yi 25.3 diyerek bildik. MHP ve HDP’yi ise 1.5 puanlık normal hata payı içinde bulduk. Kaldı ki bu araştırmalar seçimden 1 hafta, 10 gün önce yapılıyor. Bu öngörülemeyen bir şey değildi. 7 Haziran’daki seçimden sonra dört araştırma yaptık hiç birini yayınlamadık. Bizim için şaşırtıcı değil. Perşembe’nin gelişi Çarşamba’dan belliydi. AK Parti 7 Haziran’dan sonra hiç bir zaman yüzde 40-41 olmadı. Ağustos’taki bir açıklamamda yüzde 43-44 ile tek başına iktidar olur dedim. Araştırma bilme sanatı değildir ama Türkiye’de sonuç bilme çalışmasıymış gibi okunuyor. Araştırmacı trendleri görme işi yapar. MHP’deki düşüsü herkes öngördü ama büyük çoğunluk HDP yükselecek dedi. Bu seçimde yüzdelerden daha önemli olan tek başına iktidar mı yoksa koalisyon mu çıkacak onu görmekti.”
“Halkın tepkisini tespit edemedik”
Özer Sancar (Metropoll)
“AKP beklenmedik boyutta büyük bir zafer kazandı. Araştırmalarımızda halkın muhalefete ve süreçte yaşananlara tepkisini tespit edemedik, başarısız olduk. Muhalefet halkın 7 Haziran’da verdiği mesajı anlayamadığı ve gereğini yerine getirmediği gibi, 7 Haziran’dan bu yana Erdoğan’ın oyun planlarını okuyamadılar, seyirci kaldılar ve beklenmedik bir yenilgi aldılar.”
“Hatalıyız özür dileriz”
Faruk Acar (Andy-Ar)
“Şok olmuş durumdayım. Seçmeninde bizi yanılttığını düşünüyorum. Yaptığımız hiçbir araştırmada bugünkü tabloya ilişkin hiçbir emare göremedik. Altı kez üst üste birinci ve en yakın tahminlerde bulunan bir araştırma şirketi olarak, tahminlerimiz ve tek başına iktidarı söyleyen tek şirket olmamıza rağmen bu hatayı kabul edilebilir görmüyoruz. Müşterilerimizden, bizi güvenilir bularak takip eden ve araştırmalarımıza katılım gösterenlere çok teşekkür ederiz ve özür dileriz.”
NOT: Haberin 3 Kasım 2015 tarihili Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/anket-sirketleri-secmen-yaniltti–880282-gundem/ ve http://www.gazetevatan.com/100-secmenden-16-si-tercihini-degistirdi–880236-gundem/) okunabilir.