Önceki gün düşürülen SU-24 savaş uçağı aslında Türk pilotların düşürdüğü ikinci Rus uçağı oldu. Türk havacılığının efsane ismi Vecihi Hürkuş, 98 yıl önce 1917’de Kafkas Cephesi’nde ilk defa bir Rus savaş uçağı düşürerek tarihe geçmişti.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Hava sahası ihlali nedeniyle düşürülen SU-24 tipi Rus Savaş uçağı Türk pilotlarının tarihte düşürdüğü ilk Rus savaş uçağı değil. Bundan tam 98 yıl önce Türk havacılığının efsane ismi Vecihi Hürkuş, 1917’de 1. Dünya Savaşı sürerken atandığı Kafkas Cephesi’nde bir Rus savaş uçağını düşüren ilk Türk pilotu olarak tarihe geçmişti. Yeşilköy’deki Tayyare Mektebi’nde eğitim alan Vecihi Hürkuş pilot olarak ilk uçuşunu 21 Mayıs 1916’da yaptı. 15 Kasım 1916’da ise pilot brövesi aldı.
‘Kara tehlike’
1917 sonbaharında 1. Dünya Savaşı devam ederken Kafkas Cephesi’ne, 3. Ordu emrinde Erzincan’da konuşlu bulunan bir Gotha ve bir Albatros tipi uçağa sahip 7. Tayyare Bölüğü’ne atandı. O gelene kadar Ruslar Kemah, Refahiye ve Suşehri’ni havadan bombaladı. Bir çok başarılı keşif ve bombalama uçuşu gerçekleştirdi. Ruslardan ele geçirilen bir savaş uçağını uçurdu. Savaş sırasında yaptığı başarılı hücumlar nedeniyle Ruslar onun siyah renkli Albatros uçağına ‘Kara Tehlike’ adını verdi. Girdiği bir hava muharebesinde ise Guadron G-IV tipi çift motorlu Rus savaş uçağını düşürerek Kafkas Cephesi’nde uçak düşüren ilk pilot oldu.
Ruslar’ın eline geçmesin diye uçağını yaktı
8 Ekim 1917’de Ruslar’ın işgali altındaki Erzincan Havaalanı’nı bombalamak üzere havalandı ancak isabet alarak zorunlu iniş yaptı. Ruslara esir düşmeden önce uçağını teslim etmemek için yaktı. Gözlemcisi Üsteğmen Bahattin Bey ile esir olarak Hazar Denizi’ndeki Nargin Adası’na gönderildi. Bir yıldan az bir süre esir kaldı. Azeri Türklerinin yardımıyla adadan yüzerek kaçtı. Nargin Adası’nın karşısındaki Bakü, Rus işgali altında olduğundan savaşa katılmayan İran’da karaya çıktı. Birlikte kaçtığı istihkâm Teğmeni Salih Bey ile 2.5 ayda yaya olarak Süleymaniye üzerinden Musul’a geldi.
İstiklal madalyası kazandı
Pilot Astsubay Vecihi Hürkuş 1918 yazında İstanbul’a geldiğinde savaşın sonları yaşanıyordu. Başkent İstanbul Hava Müdafaa Bölüğü’ne atandı ve 9. Harp Tayyare Bölüğü’yle İstanbul hava müdafaasına katıldı. İstanbul işgal edilince esaretten dönen askerlerin arasında gizlice Harem’den kalkan bir gemiyle Mudanya’ya, oradan Bursa ve Eskişehir üzerinden Konya’ya giderek Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu yapan, İzmir/Seydiköy Hava Meydanını alan pilot oldu ve TBMM’den üç kez takdirname alarak kırmızı şeritli İstiklal Madalyası kazandı.
NOT: Haberin 26 Kasım 2015 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/vecihi-de-rus-ucagi-dusurdu-888230-gundem/) okunabilir.